Czym jest nadzór autorski na budowie, kto go przeprowadza i co obejmuje?
Nadzór autorski nad realizacją projektu architektonicznego jest prawem, ale bywa i obowiązkiem projektanta. Czy zawsze autor projektu go przeprowadza? Kto decyduje o konieczności jego przeprowadzenia? Na czym dokładnie polega i co mówią na ten temat przepisy prawa budowlanego? Sprawdźcie.
W jakim celu i na kogo może zostać nałożony wymóg przeprowadzenia nadzoru autorskiego?
Celem nadzoru autorskiego jest zapewnienie prawidłowej realizacji inwestycji, jej zgodności z projektem, lub jeśli jest to niemożliwe, uzgodnienie wprowadzenia rozwiązań zamiennych. Nadzór autorski nad realizowanym projektem budowlanym to część pracy każdego projektanta, z wykonywaniem której powinien się liczyć. Nie zawsze jest on wymagany, ale w przypadku skomplikowanych projektów, czy na żądanie inwestora, lub organów wydających decyzję o pozwoleniu na budowę, może taki obowiązek zostać nałożony na autora projektu. W takim przypadku nie może on odmówić sprawowania nadzoru pod rygorem pociągnięcia do odpowiedzialności zawodowej.
Nie zawsze jednak nadzoru autorskiego dokonuje projektant, chociaż nazwa i prawo na to wskazują. Prawo budowlane art. 20 ust. 1 pkt 4 mówi, że do obowiązków projektanta między innymi należy sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora, lub właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej. Zdarza się jednak, że z różnych przyczyn obiektywnych powierza się to zadanie innemu projektantowi. Czasem inwestor ustanawia inspektora nadzoru inwestorskiego i nie widzi konieczności powoływania nadzoru autorskiego, co może prowadzić do problemów, szczególnie jeśli w trakcie budowy zaistnieje konieczność wprowadzenia zmian.
Na czym polega nadzór autorski i co dokładnie obejmuje?
Sprawowanie nadzoru autorskiego wymaga od projektanta bywania na miejscu budowy i sprawdzania, czy jest realizowana zgodnie z projektem. W szczególności działania te polegają na:
– kontroli i czuwaniu nad zgodnością z dokumentacją projektową wszystkich rozwiązań technicznych, materiałowych i użytkowych,
– wyjaśnianiu wszelkich wątpliwości powstałych w czasie realizacji na życzenie inspektora nadzoru inwestorskiego, samego inwestora, czy kierownika budowy,
– udziale w naradach technicznych i komisjach,
– uzgadnianiu ewentualnych zmian, których konieczność zgłasza wykonawca lub inwestor. W przypadku zamówień o skomplikowanych czy złożonych technicznie warunkach wykonania, inwestor może zlecić projektantowi opracowanie projektu wykonawczego dla potrzeb wykonawcy. Trzeba jednak wiedzieć, że w ustawie o prawie budowlanym takie pojęcie nie istnieje. Zostało ono wprowadzone w celach szacunkowej oceny wartości robót budowlanych. W przypadku uzgodnienia ewentualnych rozwiązań zamiennych w stosunku do materiałów, do dokumentacji wykonawczej również wprowadza się zmiany. Jeśli jednak dotyczą one kwestii mało istotnych, nie musi ich nanosić autor projektu, ale wykonawca robót.
– sprawdzaniu, czy wprowadzenie rozwiązań zamiennych nie spowodowało istotnych zmian w projekcie, które wymagałyby uzyskania nowej zgody na budowę,
– udział w odbiorze gotowej inwestycji.
Nadzór autorski i związane z nim czynności, jeśli nie były uwzględnione w umowie o wykonanie projektu, określane są w odrębnej umowie sporządzanej pomiędzy projektantem a inwestorem.
Co powinna zawierać umowa o nadzorze autorskim?
Umowa o sprawowanie nadzoru autorskiego musi zawierać jasne informacje dotyczące:
– daty rozpoczęcia i zakończenia nadzoru oraz częstotliwość pobytu autora projektu na budowie,
– zakres jego pracy i sposób jej wykonywania,
– wynagrodzenie za jednorazowy pobyt na budowie oraz za cały nadzór autorski, oszacowane na podstawie planowanej liczby pobytów projektanta na terenie objętym pracami budowlanymi,
– sposób rozliczania projektanta z liczby pobytów, wzywania w sytuacjach nagłych, czy w dniach narad.
W przypadku pełnienia nadzoru zamiejscowego konieczne jest uwzględnienie też uzgodnionych środków transportu i kosztów delegacji. W ramach umowy projektanta obowiązuje pełnienie nadzoru autorskiego ze szczególną starannością, zgodnie z posiadaną wiedzą i obowiązującymi przepisami. Wskazana jest też racjonalna minimalizacja kosztów. Jeśli projektant w czasie sprawowania nadzoru autorskiego zauważy, że jego zalecenia nie są przestrzegane, lub widzi możliwości powstania zagrożenia, może zażądać wstrzymania prac budowlanych poprzez wpis do dziennika budowy. Wysokość wynagrodzenia za nadzór autorski jest przedmiotem uzgodnień między projektantem a inwestorem.
Jak widać rola projektanta to nie tylko opracowanie projektu architektonicznego, ale także nadzór nad nim w trakcie realizacji. I chociaż nie każdy projekt takiego nadzoru wymaga, w większych, czy skomplikowanych inwestycjach, staje się on koniecznością.
Podyktowane to jest nie tylko wymogami inwestora, czy organów wydających pozwolenia na budowę, ale przede wszystkim bezpieczeństwem późniejszych użytkowników. Tylko dobra współpraca projektanta z inwestorem, inspektorem nadzoru inwestorskiego i samym wykonawcą, przestrzeganie przepisów i prowadzenie rzetelnej dokumentacji wykonawczej to bezpieczeństwo gwarantują.